नागपूर: पावसाळ्यात आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवतात, त्यात मूत्रविकार देखील एक गंभीर समस्या आहे. पावसाळ्याच्या नमीमुळे आणि हवामानातील बदलामुळे मूत्र संक्रमणाची शक्यता वाढते. यामुळे मूत्रमार्गातील दाह, संक्रामण आणि अन्य मूत्रविकार होण्याची शक्यता असते.पावसाळ्यातील मूत्रविकार कसे टाळावे?पुरेशी पाणी प्या: पावसाळ्यात हवेतील आर्द्रतेमुळे घाम कमी येतो, त्यामुळे पाणी पिण्याची सवय कमी होते. त्यामुळे नियमित पाणी पिणे आवश्यक आहे. दिवसभरात 8-10 ग्लास पाणी प्या, ज्यामुळे मूत्रमार्ग स्वच्छ राहील आणि संक्रमणाचा धोका कमी होईल. पाणी कमी प्यायल्याने मूत्राच्या घट्ट होण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे बॅक्टेरिया वाढतात.
१.स्वच्छता पाळा: पावसाळ्यात वातावरणात बॅक्टेरिया आणि व्हायरस वाढतात. त्यामुळे वैयक्तिक स्वच्छता महत्त्वाची आहे. नियमितपणे स्नान करा, स्वच्छ कपडे वापरा आणि टॉयलेट वापरल्यानंतर स्वच्छता राखा. महिलांनी विशेषतः पुढून मागे स्वच्छता करावी, ज्यामुळे बॅक्टेरिया मूत्रमार्गात जाण्याची शक्यता कमी होते.
२.योग्य आहार घ्या: आहारात जास्त प्रमाणात ताज्या फळांचा समावेश करा. व्हिटॅमिन-सी ने युक्त फळे जसे की संत्री, मोसंबी, आणि लिंबू हे मूत्र संक्रमण रोखण्यात मदत करतात. तसेच, क्रॅनबेरी ज्यूस पिणे देखील उपयुक्त आहे. मसालेदार, तिखट आणि आंबट पदार्थ टाळा, ज्यामुळे मूत्रमार्गात जळण होऊ शकते.
३. सुगंधित उत्पादने टाळा: काही सुगंधित साबण, शॉवर जेल्स आणि अन्य उत्पादने वापरल्याने मूत्रमार्गात जलन होऊ शकते. त्यामुळे या उत्पादनांचा वापर टाळा. नैसर्गिक आणि हायपोअलर्जेनिक उत्पादने वापरा.
४. मूत्र थांबवू नका: जर आपल्याला लघवी लागली असेल तर ती थांबवू नका. वेळेवर मूत्र विसर्जन करा, ज्यामुळे मूत्रमार्ग स्वच्छ राहील. मूत्र थांबवल्याने बॅक्टेरिया मूत्राशयात वाढतात आणि संक्रमणाची शक्यता वाढते.
५. पावसात भिजणे टाळा: पावसात भिजल्यास त्वचेवर बॅक्टेरिया वाढण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे मूत्र संक्रमण होऊ शकते. पावसात भिजल्यानंतर त्वरेने अंघोळ करा आणि कपडे बदलून घ्या. ओले कपडे आणि पायांवरून येणारे पाणी टाळा.
४. मूत्र थांबवू नका: जर आपल्याला लघवी लागली असेल तर ती थांबवू नका. वेळेवर मूत्र विसर्जन करा, ज्यामुळे मूत्रमार्ग स्वच्छ राहील. मूत्र थांबवल्याने बॅक्टेरिया मूत्राशयात वाढतात आणि संक्रमणाची शक्यता वाढते.
५. पावसात भिजणे टाळा: पावसात भिजल्यास त्वचेवर बॅक्टेरिया वाढण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे मूत्र संक्रमण होऊ शकते. पावसात भिजल्यानंतर त्वरेने अंघोळ करा आणि कपडे बदलून घ्या. ओले कपडे आणि पायांवरून येणारे पाणी टाळा.
६. योग्य वस्त्रप्रावरणे वापरा: पावसाळ्यात कापसाचे आणि शोषक कपडे वापरा. सिंथेटिक कपड्यांमुळे त्वचेवर घास होऊ शकतो, ज्यामुळे संक्रमणाची शक्यता वाढते. अंतर्वस्त्रे दररोज बदला आणि स्वच्छता पाळा.
पावसाळ्यातील मूत्र संक्रमणाचे संकेत
१. लघवी करताना जळन किंवा वेदना.
२. वारंवार लघवी लागणे.
३. लघवीतून दुर्गंधी येणे.
४.लघवीचा रंग गडद होणे किंवा रक्त दिसणे.
५. तळपाय, पोट किंवा पाठीच्या खालील भागात वेदना होणे.
उपचार आणि मार्गदर्शनमूत्र संक्रमणाची लक्षणे जाणवल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. योग्य औषधोपचार करून संक्रमणाचा प्रसार टाळता येतो. स्वयंऔषधे टाळा आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच औषधे घ्या.पावसाळ्यात मूत्रविकारांपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी वरील उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे. आरोग्यदायी पावसाळा साजरा करा आणि मूत्रविकारांपासून मुक्त राहा.
१. लघवी करताना जळन किंवा वेदना.
२. वारंवार लघवी लागणे.
३. लघवीतून दुर्गंधी येणे.
४.लघवीचा रंग गडद होणे किंवा रक्त दिसणे.
५. तळपाय, पोट किंवा पाठीच्या खालील भागात वेदना होणे.
उपचार आणि मार्गदर्शनमूत्र संक्रमणाची लक्षणे जाणवल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. योग्य औषधोपचार करून संक्रमणाचा प्रसार टाळता येतो. स्वयंऔषधे टाळा आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच औषधे घ्या.पावसाळ्यात मूत्रविकारांपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी वरील उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे. आरोग्यदायी पावसाळा साजरा करा आणि मूत्रविकारांपासून मुक्त राहा.
लेखक: डॉ. रितेश सातारडे, मूत्रविकार तज्ञ, नागपूर